تركه بازي

آداب و رسوم و تشريفاتي كه در زمان هاي گذشته به هنگام انجام پاره اي از بازي ها رواج داشته، از منظر مباحث جامعه شناسي و مردم شناسي هر قوم و مليتي مهم است.

يكي از بازي هاي متروك شده اصفهان، تركه بازي بود كه بيشتر در عيد نوروز انجام مي گرفت. گرچه آشنايي با خود بازي چندان جذابيتي ندارد، تشريفات و مراسمي كه در هنگام انجام اين بازي صورت مي گرفت روشنگر گوشه اي از تاريخ اجتماعي اين شهر است. بازيكنان كه عمدتاً جوانان بودند، براي نمايش و خودنمايي بهترين لباس هاي خود را بر تن مي كردند كه شامل قباي صوف، دبيري، داراني و غيره بود. آنها شال هاي رنگارنگ ابريشمي بر كمر بسته و گيوه هاي تخت نازك و سرداري هاي زنّاردوخته پوشيده و با حالت پرطمطراق در محل عبور و مرور مردم مانند سر پل خواجو، سي و سه پل، درب مدرسه چهارباغ يا ميدان امام (نقش جهان) مي ايستادند و مشغول انجام اين بازي مي شدند.
وسيله اين بازي تركه هاي چوب انار يا سياه بيد بود. پيش از شروع بازي، طرفين با هم قرار مي گذاشتند كه تا چند تركه اگر بخورند، خم به ابرو نياورده و ابراز درد نخواهند كرد. هر كه پيش از تمام شدن تركه ها، عكس العملي مبني بر اثرگذاري تركه خوري از خود نشان مي داد، بازي را باخته و در ميان تماشاچيان شرمسار مي شد. يكي از شروط بازي هم اين بود كه تركه ها نبايد از محل شال كمر بالاتر زده مي شد. البته گاهي برخي از بازيكنان به واسطه شيطنت يا حتي دشمني عمداً تركه ها را بالاتر مي زدند تا دردش بر حريف بيشتر اثر كند. تركه زدن هم علم مخصوصي داشت؛ به طوري كه حتماً بايد مانند افعي به دور كمر حريف مي پيچيد و صداي مهيبي از خود درمي آورد.
چه بسا در حين انجام بازي، چندين قباي قيمتي عالي از طرفين پاره مي شد؛ اما هركدام از طرفين، قبل از شروع بازي، چند دست قبا از خانه آورده و به همراهان خود مي سپردند كه در صورت لزوم قباي پاره خود را تعويض كنند. نتيجه اين خودنمايي ها چيزي جز وارد آمدن خسارت مالي و گاه يك ماه ماندن در خانه و ترميم جراحت هاي ناشي از تركه خوردن نبود!

All rights reserved
Designed by: Hamid Reza Varshabi

Search