احصائیه خانه ها و محلات اصفهان

تاریخ های محلی یکی از مهم ترین و اساسی ترین ابزاری است که می تواند به شکل دهی و تالیف پیشینه یک سرزمین یا تاریخ یک کشور کمک فراوانی نموده و در حقیقت به عنوان گنجینه ای در ارائه اطلاعات در این زمینه محسوب گردد . 

احصائیه ها یا به تعبیر امروزی آن سرشماری ، کمک بزرگی به  شناخت ساختار تاریخ های محلی و منطقه ای می نماید ؛ به ویژه این که از این راه، آمار ساکنان و نفوس و ویژگی های اجتماعی ، بافت شهری یا روستایی و مسائل اقتصادی ، معیشتی و حتی قوانین حاکم و دیدگاه ها و اعتقادات و به تعبیری فرهنگ جامعه به دست می آید .

کتاب « احصائیه خانه ها و محلات اصفهان » از مرحوم میرسید علی جناب و تدوین و صیحیح رضوان پورعصار ، اثری نفیس و ارزشمند است . جناب را می توان از پیشگامان طرح سرشماری و در حقیقت احصاء آمار در ایران به حساب آورد ، چرا که او در انجام این پیشتاز دیگران است. این اثر او ، حاوی نکاتی ارزشمند و ظریف است که با مراجعه بدان ،اطلاعات مهم و زیادی در خصوص وسعت مناطق و محلات ، موضوع معیشت و اشتغالات ،شهرت خاندان ها ، موقعیت طوایف یا فامیل ها به دست آورد . این تلاش ابتکاری و در حد خود کم نظیر ، در برگیرنده حجم وسیعی از اطلاعات و داده هایی است که خواننده ی محقق و پژوهشگر ، جهت پی بردن به بافت کلی و هویت شهری اصفهان یک صد سال پیش بدان نیازمند است . آشنایی دقیق و بی کم و کاست با تعداد انبوهی از نام ها و نشانی هایی که به دلیل ایستایی شرایط اجتماعی و نبود سازمان نوپای سجل احوال ، عمدتا" مشاغل و مناصب به عنوان پسوندهای هویتی به جای نام خانوادگی ، به دنبال نام کوچک اشخاص ذکر گردیده است ،همچنین آبادی و ناآبادی بخش های مسکونی شهر ، تراکم جمعیتی ، نام اشخاص و رجال صاحب عنوان ، وضعیت تملک ایشان ، جایگاه بسیاری از مکان های کلیدی شهر همچون مدرسه ، کنسولخانه ، کارخانه ، کارگزاری ، عدلیه ، مریضخانه ، باغات و بسیاری از اطلاعات و داد ه های دیگر که هر محققی به فراخوان نیاز خود می تواند از خلال انبوه جداول این مجموعه به دست آورد ، از جمله امتیازات ویژه و مهم این مجموعه بشمار می رود .

این تألیف ارزشمند گامی دیگری است از سوی مرکز اصفهان شناسی و خانه ملل در جهت توسعه مطالعات ایران شناسی و به ویژه اصفهان شناسی که به همت محقق و پژوهشگر رضوان پورعصار در سال 1393 تدوین ، تصحیح و آماده چاپ شده است .